Een verschuiving in onze onderwijsvisie op de wijze waarop we ons onderwijs aanbieden en de balans tussen professionele en persoonlijke vorming. Een gesprek met Kirstin van Loon, Sanne Burggraaff en Simone Kooij.

We staan aan de vooravond van het vormen van de nieuwe strategische koers voor de periode van 2021 tot 2025 koers. De onderwijsvisie maakt daar onderdeel van uit. De afgelopen vijf jaar zijn we met z’n allen druk bezig geweest met invulling geven aan de huidige visie en koers ‘levensecht leren’. We hebben mooie resultaten behaald en op sommige vlakken zijn we nog niet helemaal klaar. Tegelijkertijd zien we veel gebeuren om ons heen. De student verandert, de maatschappij beweegt en de arbeidsmarkt vraagt steeds weer andere dingen van onze studenten. Allemaal factoren die van invloed zijn op de visie van het college en daarmee ook op de onderwijsvisie.

Ook de ontwikkelingen die uit de teams zelf komen zijn ingrediënten geweest voor deze aangescherpte onderwijsvisie, schetst Simone. “De teams zijn zelf al bezig met onderwijsvernieuwing, waaronder flexibilisering, hybride leeromgevingen en aandacht voor de persoonlijke vorming van studenten.” Dat is een mooie wisselwerking tussen de praktijk en de visie.

Kirstin van Loon 
Directeur Onderwijs
“Ik wil met ons college betekenisvol zijn voor onze studenten. Echt iets kunnen toevoegen aan hun levens. Helpen met ontdekken wie ze zijn en waar ze voor staan, zodat ze een stevig mens worden. Dat is mijn belangrijkste drijfveer in het onderwijs.”

“In mijn ogen is de onderwijsvisie het scharnier tussen hetgeen waar mensen in de praktijk mee bezig zijn en onze stip op de horizon.”

Een visie die aansluit bij de student
Eens in de vijf jaar breekt het moment aan waarop we de onderwijsvisie kritisch tegen het licht houden. Niet om een volledige nieuwe visie te vormen, maar wel om te bezien of de bestaande visie nog aansluit bij de student en de toekomst van de student. De visie is het hogere doel van ons college. Hier willen we met ons onderwijs naar toe, hier geloven we in.

“Meer vanuit de doelgroepen denken. Dichterbij de behoefte van de student gaan staan.” Ik ben ervan overtuigd dat het in iedere student zit om een diploma te halen, stelt Kirstin. Bij iedere student kun je die knop vinden. We moeten niet proberen alle studenten een en dezelfde route te laten lopen. Dat is niet effectief. We moeten ruimte creëren voor ieder type student. Dat vraagt om nieuwe onderwijsconcepten en om differentiatie.

Vernieuwende onderwijsconcepten
Beroepshavo en breed niveau 2 zijn hier voorbeelden van. Met breed niveau 2 onderzoeken we of we studenten breder op kunnen leiden dan voor één opleiding, waardoor ze kansrijker zijn op de arbeidsmarkt. Bij de Beroepshavo richten we ons sterk op persoonlijke vorming. Hier leren we van, om vervolgens met dat soort ontwikkelingen verder te gaan. Steeds weer vanuit de doelgroep gedacht.

We onderzoeken hoe we met dit soort nieuwe concepten in kunnen spelen op de behoeften van de student. De ene opleiding doet dat met keuze routes, de andere biedt versnellingsmogelijkheden of juist de omgekeerde leerweg. Kirstin: “In feite wil je voor eenieder de beste kans bieden” 

Van levensecht naar ontdekkingsgericht
In de onderwijsvisie van MBO College Hilversum stond de afgelopen jaren het begrip ‘levensecht leren’ centraal. Deze term wordt vaak geassocieerd met leren in, of met de praktijk en soms minder met de persoonlijke ontwikkeling van studenten. Sanne: “In de aangescherpte visie hebben we het accent meer gelegd op de wijze waarop we ons onderwijs willen aanbieden, een onderwijscontext waarbinnen we studenten meer flexibiliteit willen geven. Dit gaat over hoe we het leren het beste aan laten sluiten bij de student.” In vele discussies zijn we daarbij steeds meer het accent gaan leggen op ontdekkingsgericht leren, waarbij de student nog meer centraal komt te staan, vertelt Kirstin. Studenten krijgen de ruimte die nodig is om zelf te ontdekken wie ze zijn, waar hun kracht ligt en welke skills ze nodig hebben om succesvol te zijn. Dat betekent dat we studenten keuzes geven voor onderwijs dat het best bij hen past en hen persoonlijk het best voorbereidt op wat de samenleving vraagt. Ontdekkingsgericht leren heeft onderwijs op maat nodig. Dat vraagt om zelfsturing van studenten en een meer coachende rol van docenten.

Simone

“Het is onze ambitie om aan te blijven sluiten bij student. De manier waarop zij leren en passend bij de wereld waarin zij later gaan werken en leven.” 

Kirstin

Sanne Burggraaff
Afdelingsmanager dienst onderwijs
“Ik vind het enorm belangrijk dat we het onderwijs aanbieden waar de student op zit te wachten, zodat we aansluiten bij hun manier van leren en de wereld waarin zij later gaan werken en leven.” 

Simone Kooij
Onderwijskundig adviseur
“Deze onderwijsvisie heeft wat mij betreft twee belangrijke onderwerpen in zich. Hoe bieden we goed onderwijs en hoe bereiken we de student het beste.”

"De gemiddelde student verandert en ik zou docenten ook uit willen dagen om aan te sluiten bij de wensen van deze studenten."

Sanne

Opbouwen van vrijheid
Zelfsturing is iets wat je moet leren. Dat heeft niet iedereen van zichzelf in huis. Dat kun je wel ontwikkelen. De vraag is dus: hoe kun je zelfsturing in toenemende mate opbouwen? Zo kun je bijvoorbeeld beginnen met meer strakke sturing, maar studenten wel begeleiden bij het kiezen van keuzedelen. 

Sanne: “Op maat voor een student; dat is voor mij de essentie. De ene student heeft een doel voor ogen waar een recht pad naartoe gaat en de andere moet wat meer zoeken in het begin en heeft daar meer begeleiding bij nodig. Van dat zoeken leer je als mens ook weer.”

De balans tussen professionele en persoonlijke vorming
Kirstin: “We zien in onze maatschappij de noodzaak om persoonlijke vorming te stimuleren toenemen. Een wereld waarin verandering de enige constante is, is een wereld die vraagt om mensen die wendbaar, weerbaar en veelzijdig zijn. Dit vraagt om zelfbewuste studenten met een nieuwsgierige blik, lef, een leergierige houding én adaptief vermogen.” Studenten die voorbereid zijn op hun volgende stap, die hun positie kunnen innemen en een bijdrage kunnen leveren aan de maatschappij en de arbeidsmarkt - nu en in de toekomst.

‘Bildung’ krijgt in deze onderwijsvisie een nog stevigere plek, vertelt Simone. “Ook daar biedt ontdekkingsgericht leren de ruimte voor;’ wie ben ik’, ‘wat wil ik’ en ‘wat kan ik’ gaan hand in hand met ervaringen opdoen in de praktijk.”

Kirstin: “Studenten voorbereiden op de rest van hun leven. Daarom geven we het onderwijs flexibel vorm. Meer aandacht voor de persoonlijke vorming. Beroepsgericht is en blijft heel belangrijk. Ons MBO kenmerkt zich door te kiezen voor ontwikkeling op persoonlijke vorming en de wijze waarop we ons onderwijs aanbieden. Flexibel, om in te kunnen spelen op de behoefte van de student. Dat is toch best wel een verschil met de huidige aanpak in sommige delen van de school.“

Bouwstenen
De student volgt niet volledig gepersonaliseerd onderwijs, maar kan verschillende routes of delen daarvan volgen, geeft Kirstin aan. “Zie het als bouwstenen. Er zijn afgeronde bouwwerken, halffabricaten en soms ook losse stenen.” De student kan hier gebruik van maken zonder dat voor iedere student een nieuwe opleiding bedacht moet worden. We zoeken de flexibiliteit op binnen bepaalde kaders, waardoor we toch het gevoel van maatwerk aan kunnen bieden. In sommige gevallen stellen studenten zelf hun bouwwerk samen met behulp van die zogenaamde halffabricaten en losse stenen en in andere gevallen begeleidt de docent daar veel meer bij of kiest men samen voor een afgerond bouwwerk. Sanne: “De dialoog is essentieel in dit proces. En fouten maken mag. Je faalt niet direct als je gaandeweg tot het inzicht komt dat een andere route beter bij je past. Ook dat hoort bij ontdekken.”

De invloed van een visie op onderwijs is groot, geeft Kirstin aan. “Het beïnvloedt uiteraard wie wij zijn, ons merk, en wat ons verhaal aan studenten is. En ook de omgeving waarin wij lesgeven.” De verbouwing, waarover je in dit magazine meer leest, is ook voor een deel gestuurd door de aangescherpte onderwijsvisie. “Het gebouw moet de uitgangspunten van de visie faciliteren. Blended learning heeft andere faciliteiten nodig dan het gebouw ons nu biedt. En de student een op een coachen vraagt bijvoorbeeld om meer tweepersoons overleg plekken.” Kortom het leerlandschap moet er anders uit gaan zien.

We gaan verder…
Met deze onderwijsvisie hebben we een kader geschetst waar iedereen straks zelf verder invulling aan kan geven. Vanuit verschillende dimensies, zoals een team, maar ook als individu. En zowel onderwijsteams al ondersteunende diensten, zodat we een collectief vormen om deze visie waar te maken.

In september gaan we met elkaar in gesprek over de onderwijsvisie. We lichten deze verder toe en bekijken hoe de onderwijsvisie de praktijk zal beïnvloeden. Dit is niet voor iedereen hetzelfde. Elk team zal zelf vormgeven aan de elementen uit de visie halen. Er is geen uniform plan dat voor alle onderwijsteams van A tot Z bepaalt wat er moet gebeuren. Wat we gaan doen, dat leggen we samen in de koers vast.

Er is voldoende ruimte voor eigen invulling binnen de overkoepelende thema’s. Je doet het zelf en in je eigen tempo, maar aan het einde van de rit hebben we allemaal de overkoepelende thema’s behandelt.